Je hebt samen met jouw ontwerper een ontwerp gemaakt waar je helemaal gelukkig van wordt. Maar voordat je kunt bouwen moet je eerst nog naar de gemeente voor een vergunning. En dat betekent ook met het ontwerp naar die gevreesde Welstandcommissie die; “gaat zeggen of ze ons ontwerp mooi of lelijk vinden…”.

Mooi of lelijk? De welstandscommissie staat voor een zware taak

Voldoen aan de redelijke eisen van welstand klinkt heel subjectief, maar zoals ik in mijn vorige blog al schreef, aan architectuur zitten veel regeltjes. En regeltjes zijn meetbaar, of beter gezegd toetsbaar. De adviezen van de welstandcommissie zijn dus (vaak) niet willekeurig zoals wel eens wordt gedacht. En dat betekent dat je van te voren een inschatting kan, of eigenlijk moet maken van het kader waarbinnen de welstandsgoedkeuring verwacht kan worden. Dit doe je op basis van de Welstandsnota of in sommige gevallen een beeldkwaliteitsplan. Hierin staat precies beschreven aan welke architectonisch eisen het ontwerp moet voldoen en in welke mate, lees hoe streng, er door de commissie wordt getoetst. Des te beter het ontwerp hier op in speelt, des te kleiner de kans op een lastig welstandstraject.

Beeldskwaliteitplan

Soms kan je er bewust voor kiezen om toch af te wijken van hetgeen in de welstandsnota of bkp (beeldkwaliteitsplan) staat. Die poging mag je natuurlijk wagen, maar maak van te voren een inschatting hoe realistisch dit is. Laat ik het zo zeggen, je moet met een heel goed verhaal komen en de commissie moet het ook echt als een verbetering zien van de totale beeldkwaliteit willen ze er in mee gaan, maar het komt voor.

Ondanks een gedegen studie van de welstandsregels en een goed ontwerp komt het toch vaak voor dat er een discussie ontstaat met Welstand over schijnbaar subjectieve punten, details soms. Daarbij ontstaat de indruk, soms terecht, dat het meer om prestige gaat en dat de commissie moeilijk over haar eigen schaduw heen kan stappen. Anderzijds heb ik ook vaak genoeg meegemaakt dat de inbreng van de commissie het ontwerp nog net een stapje hoger tilde.

Is er nog plek voor de welstandscommissie?

In het kader van deregulering verdwijnt de welstand op sommige plekken in Nederland. In de praktijk betekent dit dat de welstand toets een ambtelijke aangelegenheid wordt waarbij de betreffende ambtenaar achter zijn of haar bureau beoordeelt of het plan voldoet. Vaak wordt er alleen gekeken of het geen exces betreft, wat de welstandtoets vrij kort en simpel maakt.
Toch zit hier ook een risico in, in plaats van meer transparantie bestaat het risico op een ivoren toren die voor de initiatiefnemer misschien nog lastiger te bestormen is dan de oude vertrouwde welstandcommissie. Daarnaast is het de vraag of de ruimtelijke kwaliteit wel genoeg geborgd is in de handen van de ambtenaar, die met alle respect, geen afgestudeerd architect is.

Is het beschermen van de ruimtelijke kwaliteit belangrijk? Hier op kantoor hebben wij daar een gevleugelde uitspraak voor: denkt u zich eens in, u woont lekker in uw net gebouwde, prachtige herenhuis. Helemaal naar je zin. En dan blijkt dat je overbuurman een paarse ‘koektrommel’ laat bouwen. Denkt u dan, fijn dat we zomaar alles kunnen bouwen in dit land, of denkt u, was er maar een welstandcommissie die deze koektrommel had afgeschoten?

 

Delano